وال پست در سوله یک روش کاربردی و مرسوم جهت مقاوم سازی دیوارهای سوله است. این روش باعث یکپارچگی و استحکام هر چه بیشتر بخش‌های مختلف سوله می‌شود و ایمنی سازه را در برابر عوامل طبیعی و نیروهای جانبی افزایش می‌دهد. سیستم وال پست را می توان یکی از اجزای اصلی و مهم سوله ها دانست که امروزه با روش های نوین اجرا می شود. در ساخت وال پست معمولاً از تیر و ستون استفاده می‌شود. این مصالح متناسب با فضای مورد نظر قاب‌سازی می‌شوند و در نهایت با استفاده از دیوارچینی پوشش داده می‌شوند. در ادامه، جهت آشنایی بیشتر با مبحث وال پست در سوله، قصد داریم به معرفی سوله و انواع آن، اهمیت و نقش وال پست در ساخت سوله، انواع وال پست اجرایی در سوله ها، و نحوه اجرای آنها بپردازیم. امیدواریم این مطالب مورد توجه و استفاده شما قرار گیرد.
سوله چیست؟
سوله یک سازه فلزی از پیش طراحی شده است که در ساخت آن از ستون میانی استفاده نمی شود. این سازه ها معمولاً به شکل مثلث و همراه با سقف مورب و شیب دار ساخته می شوند. اسکلت فلزی سوله ها نیروهای جانبی ناشی از سقف و دیوارها را به زمین منتقل کرده و سبب استحکام هر چه بیشتر آن می شود. این سازه ها در ابعاد مشخصی طراحی می شوند و عوامل مختلفی چون شرایط خاص منطقه، شرایط زیست محیطی و مشکلات احتمالی بار می تواند بر تعیین این ابعاد تأثیرگذار باشد. ابعاد دهانه و ارتفاع سوله ها می تواند متفاوت باشد ولی به طور میانگین این سازه ها با ابعاد دهانه 20 متر و ارتفاع 6 متر مورد بهره برداری قرار می گیرند.
ساختار طراحی سوله ها به گونه ای بوده که می توان آنها را متناسب با شرایط و نیاز کاری تطبیق داد. قاب های مورد استفاده در ساخت سوله ها، به عنوان قاب های I-beam نیز شناخته می شوند. این قاب ها بر اساس نقشه طراحی سوله طراحی و سپس جهت نصب به محل مورد نظر ارسال می شوند. در نهایت، این قاب ها ساختمان سوله تشکیل می دهند. از سوله ها در صنایع بسیاری استفاده می شود و متناسب با نیاز کاری در انواع مختلفی طراحی می شوند که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
انواع سوله در اجرای وال پست در سوله
سوله ها متناسب با نیاز کاری و نوع طراحی که دارند در انواع مختلفی چون سوله سنگین یا سنتی، سوله سبک یا خرپایی و سوله UBM طراحی و ساخته می شوند. سوله های سنگین که با عنوان سوله های تیر ورقی نیز شناخته می شوند از انواع ابتدایی و سنتی این سوله ها بوده که در طراحی آنها از تیرآهن های سنگین استفاده می شود. امروزه این سوله ها به دلیل وزن بالایی که دارند زیاد مورد توجه استفاده کنندگان قرار نمی گیرند.
سوله های سبک نوع دیگری از سوله های رایج در صنایع هستند که از آنها با عنوان سوله های خرپایی نیز یاد می شود. در ساخت این سوله ها از پروفیل های صنعتی استفاده می شود و به دلیل وزن پایینی که دارند بسیار مورد توجه سازندگان قرار می گیرند. این سوله ها در کنار کیفیت و تنوع بالا، از قیمت پایین تری برخوردار هستند.
سوله UBM نوع جدید و به روز شده سوله بوده که در زمینه های مختلف کاری مورد استفاده قرار می گیرد. این سوله ها به دلیل ساختار پیچیده ای که دارند در طراحی آنها از نرم افزارهای تخصصی استفاده می شود. سوله های UBM با وجود ساختار پیشرفته و مزایای فراوان، آنگونه که انتظار می رود مورد توجه قرار نمی گیرند که یکی از دلایل آن می تواند مشکل در عایق بندی آنها باشد. همچنین دهانه این سوله ها را نمی توان تغییر داد و در مقایسه با سایر سوله ها حمل آسانی ندارند. در ادامه به اهمیت استفاده از وال پست در سوله خواهیم پرداخت.
مهار دیوار با وال پست
وال پست ها از اجزای اصلی ساختمان در زمینه مقاوم سازی دیوارهای غیر سازه ای هستند که در بخش های مختلف ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند. با اجرای سیستم وال پست می توان تیغه های ساختمان را به سازه اصلی آن وصل کرد و مانع از آسیب دیدن آنها در هنگام زلزله شد. این سیستم نیروهای جانبی و لرزش های وارده بر دیوارهای ساختمان را به اسکلت اصلی ساختمان و در نهایت به زمین منتقل می کند. طبق آیین نامه ایمنی ساخت و سازها باید از وال پست جهت یکپارچگی و استحکام هر چه بیشتر سازه ها استفاده نمود. از آنجایی که مهار دیوار سوله با وال پست از اهمیت بالایی برخوردار است در ادامه به بررسی بیشتر آن خواهیم پرداخت.
اهمیت و نقش وال پست در سوله
وال پست در سوله از اجزای مهم در طراحی این سازه ها بوده که به صورت وادارهایی با طول معین اجرا می شوند. این وادار ها به صورت افقی و عمودی در طراحی سوله قرار می گیرند و نقش نگهدارنده دارند. در اغلب سوله‌ها، فارغ از ابعاد آن، استفاده از این سیستم جهت ایمنی سازه ضرور است. با این حال، اهمیت استفاده از آن در سوله‌هایی با دهانه‌های عریض بیشتر به چشم می‌آید. همچنین با استفاده از وال پست های عمودی و افقی می توان این سوله ها را در برابر آسیب های احتمالی مقاوم کرد.
وال پست ها در سوله به عنوان تیر و ستون های فرعی عمل می کنند که در دو انتهای دیوارهای سوله نصب شده و با یکپارچگی دیوارها مانع از خرابی و آسیب دیدن آنها می شوند. این سیستم نیرو و لرزش وارده به دیوارها را به اسکلت اصلی سوله و در نهایت به زمین منتقل می کند. دیوار های پیرامونی سوله همواره در فصول مختلف در معرض باد و طوفان قرار دارند. به همین علت اجرای درست و اصولی وال پست از وارد آمدن آسیب های احتمالی به آنها جلوگیری می کند. همچنین اجرای وال پست باعث حفظ یکپارچگی دیوارهای سوله در برابر زلزله می شود که لازم است بدان توجه ویژه شود.
عواقب عدم اجرای وال پست در سوله
عدم اجرای درست و اصولی وال پست در سوله قطعاً با زیان هایی نیز همراه خواهد بود. امروزه توجه بیشتر طراحان ساختمان و پیمانکاران به اسکلت اصلی ساختمان بوده و آن را به گونه‌ای طراحی می‌کنند که در برابر نیروهای جانبی و عوامل طبیعی مانند زلزله مقاوم باشد. غافل از اینکه در اثر بروز حادثه این دیوارهای غیر سازه ای هستند که بیشترین آسیب را خواهند دید و همین امر نیز می تواند با تلفات مالی و جانی همراه باشد. با این تفاسیر لازم است که استحکام دیوارهای غیر سازه ای مخصوصاً در سوله ها در کانون توجهات قرار گیرد. دیوارهای بدون سیستم وال پست در معرض زلزله و نیروهای جانبی قرار می‌گیرند. این موجب آسیب‌هایی مثل ترک‌ها و تغییرات شکلی می‌شود که ممکن است کیفیت ساختمان را تضمین نکرده و هزینه‌ها را افزایش دهد.
انواع وال پست در سوله
اجرای وال پست در سوله همانند سایر ساخت و سازها با روش های مختلفی انجام می شود که ما در این بخش به معرفی سه مورد از آنها خواهیم پرداخت. در هر کدام از این روش ها از مصالح و متریال مشخصی استفاده می شود که به صورت زیر است:
وال پست بتنی در سوله
در این نوع وال پست همان طور که از اسم آن پیداست از بتن مسلح استفاده می شود که این نوع بتن با عنوان بتن آرمه نیز شناخته می شود. عمده استفاده این وال پست در سوله هایی است که در طراحی آن از اسکلت بتنی استفاده شده است. اجرای وال پست در اسکلت های بتنی در مقایسه با سایر روش ها سخت تر و هزینه بر خواهد بود که در سوله ها کاربرد کمتری دارد.
وال پست در سوله از نوع فلزی
در اجرای این وال پست که به صورت گسترده در سوله ها مورد استفاده قرار می گیرد از تیرها و ستون های فلزی استفاده می شود. این ستون‌ها با فواصل مشخصی از یکدیگر در فضای مورد نظر در سوله قرار می‌گیرند و به اسکلت اصلی آن جوش داده می‌شوند. با این وال پست می توان تمامی دیوارهای سوله را با کیفیت و استحکام بالا پوشش داد.
وال پست مش یا وال مش
امروزه اجرای وال مش به عنوان نسل نوین وال پست در ساخت دیوارهای غیر سازه ای از اهمیت بالایی برخوردار است. افزایش مقاومت و یکپارچگی دیوارها به روش وال مش بسیار آسان بوده و مزایای بسیاری نیز دارد. استفاده از سیستم وال مش در مقاوم سازی سوله ها مزایای بسیاری دارد و محدودیت های وال پست های سنتی را رفع کرده است.
مزایای وال مش شامل، طراحی ساده، نصب آسان، اجرای سریع و همچنین قیمت پایین تر آنها می‌شود. از مصالح و متریال مورد استفاده در سیستم وال مش می توان توری فایبرگلاس، پلاستر، چسب اپوکسی و نبشی را نام برد. نصب مش فایبرگلاس بر روی دیوار سوله از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا باعث افزایش یکپارچگی و استحکام دیوار می‌شود و از ترک خوردگی و ریزش آن جلوگیری می‌کند.
مهمترین نکات طرح و اجرای وال پست در سوله
برای طراحی اصولی و درست وال پست در سوله، لازم است به یک سری نکات و دستورالعمل ها توجه شود. این نکات و دستورالعمل ها در نشریه 819 مقررات ملی ساختمان و آیین نامه 2800 بررسی و مشخص شده‌اند. طبق این آیین نامه دیوارهای با ارتفاع 180 سانتیمتر به بالا مشمول استفاده از سیستم وال پست هستند. علاوه بر آن حداکثر طول دیوارهای غیرسازه ای که بین دو وادار عمودی قرار می گیرند نباید از 40 برابر ضخامت دیوارها تجاوز کند. به عنوان مثال در چنین فضاهایی حداکثر طول دیوار غیرسازه ای با ضخامت 15 سانتیمتر نباید بیشتر از 6 متر شود.
در ادامه آیین نامه اجرای وال پست در سوله آمده است که دیوارهای سوله با ارتفاع بالای 3.5 متر حتماً باید با وادارهای افقی مهار شوند. نصب این وادارها باید با نبشی انجام شود و استفاده از میلگرد توصیه نمی شود. همچنین مهار لبه های قائم و بالایی این دیوارها لازم است با کلاف فولادی انجام شود. همچنین نبشی های مورد استفاده در این دیوارها باید کاملاً عمود و در یک راستا باشند و از پروفیل های با شماره 5 و بالاتر استفاده شود.
برای بخش های بالایی و پایینی تیرها در سیستم وال پست سوله لازم است از بیس پلیت استفاده شود. در مورد نوع اتصالات مورد استفاده در این سیستم، اتصال پیچی یا لوبیایی برای اتصال بخش بالایی وادار به فریم مناسب است. همچنین اتصال بخش پایینی وادار به شناژ می‌تواند به صورت مفصلی انجام شود. از طرف دیگر جوشکاری بخش های مختلف اتصالات باید با دقت و کیفیت بالا انجام شود. در آخر رعایت هر یک از این نکات و دستور العمل ها باعث افزایش کیفیت و کارایی وال پست های اجرایی در سوله می شود.
مراحل اجرای وال پست بتنی در سوله
برای اجرای وال پست در سوله از نوع بتنی به تیرک ها، وادارها و اتصالات وال پست نیاز خواهید داشت. برای این کار باید پلیت های فولادی از قبل آماده شده باشند که این کار می بایست در هنگام بتن ریزی و قالب بندی انجام شود. همچنین با استفاده از رول بولت می توان صفحات فلزی را پس از اتمام بتن ریزی نصب کرد. در این مرحله، پس از آماده بودن پلیت ها، نوبت به اتصال تیرک ها و وادارها می‌رسد. این کار معمولاً از طریق جوشکاری یا با استفاده از پیچ و مهره انجام می‌شود.
نحوه اجرای این اتصالات باید مطابق با آیین نامه 2800 و با جزئیات آن صورت گیرد. جهت آشنایی بیشتر با جزئیات این موضوع، می‌توانید به بخش معرفی دستورالعمل‌های آیین‌نامه مراجعه کنید.. پس از آن، ناودانی‌ها جهت مهار برون صفحه‌ای دیوارها نصب می‌شوند. با اتمام اتصالات وال پست مطابق با دستورالعمل‌های آیین‌نامه، نوبت به دیوارچینی سوله می‌رسد که همزمان با آن اجرای میلگرد بستر نیز انجام می‌شود.
مراحل اجرای وال پست در سوله از نوع فلزی
مراحل اجرای وال پست فلزی در سوله تا حدودی شبیه به اجرای وال پست بتنی بوده که در قدم اول باید اتصالات وال پست، وادارها و تیرک ها را اجرا کرد. در این مرحله باید قطعات فلزی را مطابق نقشه طراحی در محل های تعیین شده نصب کرد. تفاوت این روش نسبت به روش وال پست بتنی در نحوه نصب مقاطع فلزی آن است. معمولاً این نصب به روش جوشکاری یا اتصال پیچ و مهره انجام می‌شود. اتصالات وال پست فلزی در سوله باید مطابق با دستورالعمل‌های تدوین شده در پیوست ششم آیین‌نامه 2800 انجام شود. جزئیات دقیقتر این مطلب را می‌توانید در این مقاله مشاهده نمایید. پس از اتمام اصولی اتصالات و استفاده از ناودانی ها برای مهار دیوار، نوبت به دیوارچینی آن می رسد. البته همزمان با دیوارچینی لازم است میلگرد بستر را نیز اجرا کرد.
مراحل اجرای وال مش در سوله
اجرای وال مش به عنوان نسل نوین وال پست در سوله بسیار آسان بوده و با پیچیدگی های مربوط به اجرای وال پست بتنی و فلزی همراه نیست. همین امر نیز سبب شده که یک تیم اجرایی نیمه حرفه ای نیز بتواند مراحل انجام آن را به آسانی پشت سر بگذارد. برای اجرای وال مش در سوله، نخستین مرحله عملیات دیوارچینی می‌باشد. با توجه به نوع مصالح مورد استفاده، این عملیات به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود. پس از اتمام دیوارچینی و تراز و یک دست کردن آن، نوبت به نصب توری فایبرگلاس می رسد. قبل از برش دادن توری و نصب اصولی آن، باید سطح مورد نظر با یک لایه پلاستر، که می تواند از نوع گچی یا سیمانی باشد، پوشانده شود. سپس توری را مطابق با آیین نامه و دستورالعمل های آن نصب کنید. این کار نیاز به دقت بالایی دارد. پس از نصب توری و نبشی‌ها، توری با لایه دوم پلاستر پوشش می‌یابد، و در این مرحله نیازی به پوشاندن نبشی‌ها وجود ندارد.
کاهش هزینه و قیمت اجرای وال پست در سوله به روش وال مش
قطعاً کاهش هزینه های اجرایی پروژه برای هر کارفرما و تیم اجرایی خوشایند خواهد بود. افزایش کیفیت کاری همراه با کاهش هزینه‌ها در اجرای وال پست در سوله به روش وال مش اهمیت زیادی دارد. این روش می‌تواند به افزایش قابل توجه استحکام و یکپارچگی دیوارها کمک کند. این روش می‌تواند هزینه‌های جانبی و اجرایی پروژه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. با اجرای وال مش در سوله، نیاز به مصالح و متریال با وزن و قیمت بالا ندارید. آسانی فرآیند اجرایی در این روش، باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های تیم اجرایی می‌شود. مصالح مورد استفاده در روش وال مش ارزان تر از وال پست های مرسوم بوده و اجرای آنها نیازی به تیم حرفه ای با صرف هزینه های بالا ندارد. از طرف دیگر جابجایی و حمل این مصالح بسیار آسان بوده و همین امر نیز باعث کاهش هزینه ها می شود.
کاهش زمان مهار دیوار در سوله با وال مش
در بسیاری از پروژه‌ها، مدت زمان عملیات اجرایی از اهمیت بالایی برخوردار است. تیم اجرایی باید قادر باشد پروژه مورد نظر را با کیفیت بالا و در کمترین زمان ممکن تحویل دهد. از این نظر اجرای وال مش به عنوان نسل نوین وال پست در سوله می تواند یک گزینه مناسب و ایده آل باشد. اجرای وال مش در سوله به دلیل آسانی فرایند اجرایی زمان بر نمی‌باشد. در این روش، با حذف بسیاری از بسترهای مورد نیاز برای اجرای وال پست، زمان اجرایی به شدت کاهش می‌یابد. در روش وال مش در سوله، اتصال قطعات فلزی در روش وال پست نیازی ندارد. این باعث حذف بسیاری از فرایندهای اجرایی مانند جوشکاری و انجام اتصالات که معمولاً زمان بر بوده، می‌شود.
