بهترین جایگزین برای حذف وال پست: وال مش

وال پست را می‌توان یکی از کاربردی‌ترین ابداعات متخصصان در حوزه ساخت و ساز دانست. در گذشته، این سیستم با نقص‌هایی روبرو بوده که باعث خسارت‌های جدی به هنگام وقوع زلزله یا طوفان شده است. برای کاهش این خسارات، وال مش به عنوان گزینه‌ای جدید برای حذف وال‌ پست سنتی قدیمی معرفی شده است. این سیستم جدید به منظور مهار دیوارهای غیرسازه به شمار می‌آید. مزایای متعدد این سیستم باعث شده‌ است این روزها وال مش انتخاب اول پیمانکاران باشد.

چرا اجرای وال پست در ساختمان و در سال‌های اخیر اهمیت پیدا کرده است؟

ساخت یک ساختمان ایمن و مقاوم، نیاز به رعایت اصولی دارد که موجب جلوگیری از اتفاقات تلخی مانند خرابی‌های بعد از زلزله کرمانشاه می‌شوند. قبل از این که وال پست‌های جدید، منجر به حذف وال پست‌ سنتی شوند، تأمین ایمنی سازه‌ها به طور کامل بر عهده وادارهای فلزی و بتنی بوده است. هر چند این نوع وال پست نیز به خودی خود مزایایی به همراه دارد، اما حادثه کرمانشاه و خرابی‌های حاصل از آن به خوبی نشان داد سیستم سنتی وال پست به تنهایی نمی‌تواند اجزاء غیرسازه‌ای و دیوارهای یک ساختمان را در برابر نیروهای جانبی از جمله زمین لرزه، حفظ کند.

طی زلزله کرمانشاه در سال 96، بسیاری از ساختمان‌های نوساز نیز با آسیب‌های جدی مواجه شدند و دیوارهای غیرسازه‌ای کمترین مقاومت را از خود نشان دادند، با وجود این که به سیستم وال پست سنتی مجهز بودند. همین امر باعث شد کارشناسان به دنبال پیدا کردن جایگزینی برای حذف وال پست فلزی باشند، به طوری که بتوانند بیشترین میزان مهار را برای دیوارهای غیرسازه‌ای داخلی و پیرامونی فراهم نمایند. نتیجه این بررسی‌ها، تدوین قوانین جدید و بکارگیری سیستم وال پست مش در ساختمان‌های امروزی است که کمترین احتمال خطا و خسارت را به همراه دارد.

آسیب‌های وارد بر سازه و چرایی حذف وال پست سنتی

همان‌طور که در بخش قبل به آن اشاره کردیم، وال پست‌های سنتی دارای محدودیت‌ها و نواقصی هستند که در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. در روش سنتی اجرای وال پست، نبشی‌هایی به صورت سرتاسری کنار ستون‌ها متصل می‌شوند. این در حالی است که در زلزله اخیر کرمانشاه، این روش اجرای وال پست و عملکرد نادرست آن، خسارت‌های زیادی به همراه داشت و موجب ریزش و آسیب جدی تیغه‌ها و دیوارهای غیرسازه‌ای شد. در ادامه این اتفاق، پیدا کردن جایگزینی برای حذف وال پست سنتی به یک موضوع مهم تبدیل گشت.

بر اساس بندهای لرزه‌ای آیین نامه 2800، در ناحیه حفاظت شده تیر، هیچ اتصالی به عنوان یک مرجع مهم برای اجرای وال پست‌ها مجاز نیست. این ناحیه به محدوده‌ای نزدیک به ستون اشاره دارد. این اتصال نادرست در ناحیه حساس سازه‌ای، موجب وارد شدن خسارت‌های بزرگ به ساختمان می‌شود و نتیجه آن حوادث ناگواری است که در سال‌های اخیر مشاهده کرده‌ایم.

انواع وال پست مرسوم ساختمان کدام است؟

هر چند این روزها در بسیاری از پروژه‌ها، وال مش جایگزینی برای حذف وال پست‌ سنتی و  قدیمی شده است، اما خوب است با انواع مختلف وال پست که در سازه‌های قدیمی و جدید مورد استفاده قرار می‌گیرند، بیشتر آشنا شوید. به این ترتیب علت این جایگزینی را بیشتر درک خواهید کرد.

• وال پست با وادار قائم فلزی

اگر نگاهی به سیستم مهار دیوارها در سازه‌های قدیمی‌تر بیندازید، وادارهای قائم فلزی را خواهید دید که در جای جای سازه به تیرها متصل شده‌اند. این وادارها برای مهار دیوارهایی به کار می‌روند که بیشتر از 4 متر طول دارند و بار وارد بر دیوار را به بخش‌های مختلف تقسیم می‌کنند. این وادارها در دیوارهای داخلی و بیرونی، اطراف بازشوها، تقاطع میان‌قاب‌ها و… نصب می‌گردند.

• وال پست با وادار قائم بتنی

گاهی جایگزین وال پست با وادار فلزی در ساختمان‌های بتنی، وال پست بتن آرمه است. در این نوع وال پست از وادارهای بتنی برای مهار دیوار‌ها استفاده می‌شود. در چنین مواردی ابتدا صفحه‌های فلزی برای اتصال وادار به کف و سقف تعبیه می‌گردد. سپس بلوک‌هایی به شکل H و U روی کف نصب شده، میلگردها درون آن قرار می‌گیرند و کار اجرای وادار با بتن ریزی به پایان می‌رسد. این نوع وادارها نیز عملکردی مشابه وادارهای فلزی دارند و از تمرکز بار در یک نقطه از دیوار جلوگیری به عمل می‌آورند.

• سیستم وال مش یا مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف

می‌توان گفت بهترین جایگزین برای حذف وال پست در ساختمان‌های امروزی، سیستم وال مش است. در این سیستم دیوارهای غیرسازه‌ای پیرامونی و داخلی توسط شبکه الیاف مش فایبرگلاس مسلح می‌شوند. مش فایبرگلاس کمک می‌کند دیوار انسجام خود را به درستی حفظ کند. به این ترتیب هنگام وارد شدن بارهای جانبی بزرگ مانند طوفان یا زلزله، دیوار دچار ریزش و خرابی نمی‌شود. مهار دیوارهای غیرسازه‌ای با شبکه الیاف موجب انتقال نیرو از اجزاء غیرسازه‌ای به فریم اصلی ساختمان می‌شود و به این ترتیب کمترین میزان آسیب متوجه سازه خواهد شد.

معایب اجرای وال پست با وادار قائم فلزی در ساختمان چیست؟

این روزها در اغلب پروژه‌ها سیستم وال مش جایگزینی برای حذف وال پست‌های فلزی شده است. دلیل آن محدودیت‌ها و معایبی است که در مورد سیستم‌های سنتی وجود دارد. اجرای وال پست با وادارهای قائم فلزی معایب مهمی دارد که در ادامه عنوان خواهند شد.

• وزن بالای وادارهای قائم فلزی
  

محاسبه وزن اجزاء ساختمان و بار وارد بر آن یکی از بخش‌های مهم طراحی و اجرای یک سازه است. هر چقدر بار وارد بر ساختمان بیشتر باشد، حفظ استحکام و مقاوم سازی آن دشوارتر است. وادارهای فلزی که مهم‌ترین اجزاء در سیستم وال پست سنتی محسوب می‌شوند، از جنس فولاد گالوانیزه هستند و وزن بالایی دارند. استفاده از این وادارها برای مهار دیوارها باعث افزایش قابل توجه بار مرده ساختمان می‌شود. استفاده از این وادارها برای مهار دیوارها منجر به افزایش قابل توجه بار مرده ساختمان می‌گردد، که باعث ایجاد محدودیت‌های زیادی در طراحی و اجرای سازه می‌شود.

• هزینه بالای پروفیل های فولادی
  

جهت اجرای وادار یکی از دلایل دیگر برای حذف وال پست‌ فلزی، هزینه بالای اجرای وادارها است. استفاده از پروفیل‌های فولادی برای اجرای وادارهای قائم فلزی، موجب بالا رفتن هزینه‌های ساخت به طور قابل توجه می‌شود. به همین دلیل پیمانکاران ترجیح می‌دهند از روش‌های جایگزین با هزینه پایین‌تر برای مهار دیوارها کمک بگیرند.

• عدم امکان اجرای وادار پس از تیغه چینی

یک علت مهم دیگر برای استفاده از وال مش به عنوان جایگزین وال پست فلزی، عدم امکان اجرای وادارهای فلزی بعد از تیغه چینی است. گاهی ممکن است به دلیل خطای اجرایی، تیغه چینی قبل از اجرای وادار انجام شود. در چنین شرایطی امکان نصب وادارهای فلزی وجود ندارد و این یکی از معایب جدی وال پست‌های فلزی محسوب می‌شود، زیرا در چنین شرایطی تنها راه حل موجود، تخریب تیغه‌ها، اجرای وادارها و تیغه چینی دوباره است. بدیهی است این مسئله موجب هدررفت زمان، بودجه و انرژی خواهد شد.

معایب اجرای وال پست با وادار قائم بتنی در ساختمان چیست؟

تا اینجا متوجه شدیم که وادارهای فلزی دارای محدودیت‌های مهمی در اجرا هستند، اما متأسفانه وال پست‌های بتنی نیز نمی‌توانند جایگزینی برای حذف وال پست‌ سنتی و فلزی شوند، زیرا وادارهای بتنی نیز دارای معایب مهمی هستند که در ادامه عنوان خواهند شد.

• نیاز به آرماتور بندی، قالب بندی و اجرای بتن ریزی
  

اولین و احتمالاً مهم‌ترین محدودیت اجرای وال پست با وادارهای بتنی، پیچیده بودن روند طراحی و هزینه‌های بالای اجرای آن است. آرماتوربندی، قالب بندی و بتن ریزی از مراحل مهم سیستم وال پست بتنی به شمار می‌رود که نتیجه آن دیتیل پیچیده‌تر و دشوارتر شدن فرآیند طراحی است. اجرای این طراحی پیچیده با تمام جزئیات آن، کار چندان آسانی نیست و در بسیاری از موارد با نقص و اشتباه همراه می‌شود. بدیهی است با این اوصاف، استفاده از یک روش ساده‌تر و کم هزینه‌تر، برای تمام پیمانکاران ارجحیت دارد.

• وزن بالای وادارهای قائم بتنی

یکی دیگر از دلایلی که باعث می‌شود وادارهای قائم بتنی منجربه حذف وال پست‌ سنتی و فلزی نشوند، مشترک بودن یک محدودیت بزرگ بین هر دوی این سیستم‌ها است، یعنی وزن بالای وادارها. همان‌طور که قبلاً گفتیم اضافه کردن وزن به بار مرده ساختمان، محدودیت‌های بسیاری در پیش دارد. این مشکل در مورد وادارهای بتنی با وزن قابل توجه آن‌ها نیز دیده می‌شود.

حذف وال پست سنتی و مهار دیوارهای داخلی و پیرامونی ساختمان با روش وال مش

بررسی تمام موارد ذکر شده در بخش‌های قبل باعث شده است کارشناسان سیستم وال مش را به عنوان جایگزینی برای حذف وال پست‌های سنتی در نظر بگیرند. این سیستم جدید به دلیل فرآیند طراحی و نصب آسان و بدون دردسر خود این روزها طرفداران بسیاری پیدا کرده است. از جمله اجزاء اصلی سیستم وال مش می‌توان به مش فایبرگلاس، پلاستر گچی یا پلاستر سیمانی، نبشی و ناودانی و چسب اپوکسی اشاره کرد. در ادامه مراحل اجرای این نوع وال پست به طور ساده بیان خواهند شد.

• تیغه چینی پیرامونی و داخلی در ساختمان
  

برخلاف سیستم وال پست سنتی، تیغه چینی در وال پست مش، اولین مرحله به شمار می‌رود. ابتدا لازم است تیغه‌ها و دیوارهای پیرامونی و داخلی مطابق با نقشه ساختمان اجرا شوند. سپس سطح آن‌ها به کمک سمباده یا هر نوع ابزار کارآمد دیگر، یکدست و تمیز می‌شود تا دیوار برای اجرای وال مش آماده گردد.

• اجرای یک لایه پلاستر گچی و یا سیمانی بر روی تیغه چینی

قبل از نصب مش فایبرگلاس جایگزین وال پست، لازم است سطح دیوار با یک لایه پلاستر (گچی یا سیمانی) پوشانده شود. پلاسترکشی به صورت دستی و با کاردک یا به شکل پاششی و به کمک دستگاه انجام می‌شود.

• نصب مش و توری فایبرگلاس بر روی تیغه چینی

مطابق نقشه وال مش حال سطح تیغه برای نصب مش آماده است. در این مرحله مش فایبرگلاس در ابعاد مناسب بریده می‌شود و به کمک گیره یا میخ به طور موقت به دیوار متصل می‌گردد. نحوه برش و نصب مش روی سطح دیوار مطابق با نقشه وال مش انجام می‌شود.

• پلاستر کشی مجدد بر روی مش و توری فایبرگلاس

در این مرحله، لایه دوم پلاستر سیمانی و یا گچی به طور کامل روی دیوار کشیده شده و توری فایبرگلاس را می‌پوشاند. به این ترتیب مش روی دیوار کاملاً فیکس می‌گردد و.

• نصب پروفیل نبشی و ناودانی بر روی دیوارو زیر تیر(سقف)

اجرای وال پست مش با نصب پروفیل نبشی و یا ناودانی به پایان می‌رسد. در سیستم وال مش که برای حذف وال پست شناخته می‌شود نیز باید از پروفیل‌های فولادی استفاده کرد. در این مرحله، پروفیل‌های نبشی و ناودانی در لبه بالایی تیغه (زیر تیر و کنار سقف) نصب می‌گردند تا لبه‌های بالایی دیوار نیز به طور مناسب مهار گردند. نصب این قطعات فلزی به کمک چسب اپوکسی به راحتی امکان پذیر است.

چرا وال مش بهترین گزینه حذف وال پست ساختمان می باشد؟

• حذف تمامی میلگردهای بستر در وال پست‌های سنتی

اجرای میلگرد بستر از جمله مراحل مهم و اساسی برای تقویت دیوارها به حساب می‌آید که هزینه و زمان زیادی را می‌طلبد. این مرحله از کار در سیستم وال پست مش به طور کلی حذف شده است. در اجرای وال مش، نصب توری‌های فایبرگلاس روی سطح دیوار به تنهایی می‌تواند مهار مناسبی برای تیغه‌ها ایجاد کند. به این ترتیب نیازی به جای‌گذاری میلگردها در بستر دیوار نخواهد بود.

• حذف تمامی وادارهای قائم و افقی

یکی از مزیت‌های مهمی که باعث شده وال مش به عنوان جایگزینی برای حذف وال پست‌های فلزی شود، حذف وادارها است. در سیستم وال پست مش خبری از وادارهای متعدد قائم و افقی نیست. به این ترتیب وزن قابل توجهی به بار مرده ساختمان اضافه نمی‌شود، نیازی به جوشکاری نخواهد بود و هزینه اجرای وال پست به حداقل می‌رسد.

• هزینه کمتر محصولات وال مش نسبت به بتن و فولاد

کاهش هزینه‌های ساخت، هدف اصلی تمام پیمانکاران است. البته در کنار کاهش هزینه، حفظ یا ارتقاء کیفیت نیز اهمیت زیادی دارد. سیستم وال مش به دلیل کم هزینه بودن و در عین حال عملکرد بسیار عالی، بهترین گزینه برای حذف وال پست فلزی و بتنی به شمار می‌رود. به طور خاص، عدم نیاز به محصولاتی مانند فولاد و بتن موجب شده است تهیه متریال مورد نیاز جهت اجرای وال مش، با کمترین هزینه همراه باشد. به این ترتیب می‌توان گفت وال مش روشی بسیار مقرون به صرفه نسبت به دیگر انواع وال پست است. پیشنهاد می کیم مقاله “قیمت وال مش چقدر است؟” را مطالعه کنید.

• حذف وال پست کاهش زمان مهار دیوار با وال مش

تحویل زودتر پروژه، حتی به اندازه یک هفته، از اهمیت بالایی برخوردار است و موجب صرفه جویی قابل توجه در هزینه‌ها می‌شود. این یکی از دلایل مهم استفاده از وال مش به عنوان یک جایگزین برای حذف وال پست سنتی به شمار می‌رود. همان‌طور که در بخش‌های قبل توضیح داده شد، فرآیند اجرای وال مش به مراتب سریع‌تر و کوتاه‌تر از سایر روش‌های مهار دیوار است. به عبارتی دیگر، مدت زمان مورد نیاز برای نصب توری‌های مش و پلاسترکشی، بسیار کمتر از نصب وادارهای فلزی یا قالب گیری و بتن ریزی در سیستم‌های وال پست فلزی و بتنی است.

• حذف وال پست کاهش هزینه مهار دیوار با وال مش

تنها ویژگی‌های مثبت فرآیند اجرای وال پست مش نیستند. علاوه بر این موارد، طراحی و دیتیل اجرایی ساده‌تر یکی دیگر از مزیت‌های این روش است که موجب انتخاب آن به عنوان جایگزینی برای حذف وال پست‌های سنتی می‌شود. این سادگی در طراحی و اجرا از طرفی احتمال بروز خطا و اشتباه را به حداقل می‌رساند. از طرفی دیگر نیز منجر به کاهش هزینه‌های اجرایی می‌شود، زیرا برای نصب وال مش نیازی به نیروی متخصص و باتجربه نخواهد بود. به عبارتی دیگر، یک نیروی معمولی که پیش از این تجربه چندانی در اجرای وال پست مش نداشته است نیز می‌تواند به آسانی و در مدت زمانی کوتاه از پس انجام این کار بربیاید.

• امکان اجرا پس از تیغه چینی ساختمان

همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، در مورد وال پست‌های فلزی و بتنی، امکان اجرای وال پست بعد از تیغه چینی وجود ندارد. به دلیل این وضعیت، بسیاری از پیمانکاران تصمیم به انتخاب سیستم وال مش به عنوان جایگزینی برای وال پست سنتی گرفته‌اند. این انتخاب به منظور برطرف کردن محدودیت‌های موجود در وال پست سنتی انجام شده است.

در بسیاری از موارد به دلیل خطاهای اجرایی ابتدا تیغه چینی انجام می‌شود، در حالی که وادارها هنوز اجرا نشده‌اند. در چنین مواردی به راحتی می‌توان از سیستم وال مش برای مهار مناسب دیوارها کمک گرفت. علاوه بر این، بسیاری از ساختمان‌ها در جریان بازسازی و مرمت نیاز به مهار مناسب دارند. در این موارد نیز به کمک توری فایبرگلاس می‌توان دیوارها را به بهترین شکل مهار کرد، بدون این که به تخریب یا تغییر اساسی نیاز باشد. در این ارتباط مقاله “مقایسه وال پست با سیستم وال مش در ساختمان” را مطالعه کنید.

آنچه مسلم است، کاهش هزینه‌های ساخت و اتمام سریع پروژه با پیدا کردن مناسب‌ترین جایگزین وال پست‌های سنتی، تنها یک روی سکه ساخت و ساز محسوب می‌شود. روی دیگر این سکه، فراهم نمودن محیطی مقاوم و ایمن برای زندگی یا کار افراد است. اجرای دیوارها با مهار مناسب یکی از مواردی است که خصوصاً در زمان وقوع حوادث طبیعی، ارزش بالایی پیدا می‌کند. از این رو لازم است از روشی استفاده شود که در عین آسان و کم دردسر بودن، عملکرد بی‌نقصی داشته باشد. مطمئناً وال مش در این مورد موفق عمل کرده است. امید است با کمک این تکنیک جدید و با بهره گیری از جدیدترین دانش روز دنیا، وقوع حوادث تلخ بر اثر حوادثی همچون زلزله به حداقل برسد و ساختمان‌ها با حداکثر مقاومت و ایمنی در خدمت بشر قرار گیرند.